Bu araştırma kültürel miras niteliğindeki geleneksel evlerin en önemli cephe elemanlarından olan kapıların yöresel özelliklerini, yapım tekniklerini gelecek kuşaklara aktarım yapabilmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışma Aydın iline bağlı, UNESCO Dünya Miras Listesinde yer alan Afrodisias Antik Kentini içerisinde barındıran Karacasu ilçesinde yapılmıştır. Karacasu, birbirinden tabakhane çukuru ile ayrılan iki bölgeden oluşmaktadır. Bu bölgeler ilk yerleşim yeri olan Karşıyaka ve sonraki yerleşim yeri olan Çarşıyakadır. Her iki yerleşim yerinde de bir kısmı koruma altında olan birçok yöresel kimliğe sahip geleneksel ev bulunmaktadır. Çalışmada geleneksel ev kapılarının özelliklerini ortaya koyabilmek adına iki temel yöntemden faydalanılmıştır. İlk olarak çalışma kapsamına alınan 60 tane ev kapısının fotoğrafları çekilerek teknik çizimleri yapılmış, daha sonra kapıların özelliklerini niteleyecek şekilde envanter formu oluşturulmuştur. Envanter formunda; kapının evde ki konumu, yapım tekniği, kanat sayısı, tamamlayıcı öğeleri (kilit, menteşe, tokmak, halka, sürgü) ve bozulma durumu ele alınmıştır. Seçilen 60 tane evin yarısı ilk yerleşim yeri olan Karşıyaka bölgesinden diğer yarısı da Çarşıyaka bölgesindendir. Her iki bölgeden de eşit sayıda kapı alınmasının sebebi; bölgeler arasında geleneksel evlerin yapım tekniklerinde farklılıkların olmasından dolayıdır. Bu farklılıkların kapılardaki yansımasını da ortaya koyabilmek için her iki bölgeden de eşit sayıda kapı ele alınmıştır. Yapılan araştırmalar neticesinde; geleneksel kapıların mevcut durumlarının analizi yapılarak yöreye özgü karakteristik özellikleri bölgelere göre karşılaştırılmıştır. Her iki bölgedeki kapıların yapım tekniklerinde farklılıklar olduğu, genel olarak çoğu kapının yok olmaya yüz tuttuğu tespit edilmiştir. Bu bağlamda, mevcut kültürel mirasların güncel durumlarının analizi yapılarak kayıt altına alınması, gelecek nesillerde kültür bilinci oluşturabilmek, gelecek dönemlerdeki restorasyon çalışmalarına katkı sağlamak amacıyla oldukça büyük önem arz etmektedir.

Kültürel Miras, Geleneksel Türk Evi Kapıları, Ahşap Kapılar, Karacasu kapıları, Koruma Önerileri

This study was conducted to transfer the local characteristics and construction techniques of doors, one of the most fundamental facade elements of traditional houses of the cultural heritage, to future generations. The study was carried out in the Karacasu district of Aydın harbouring the Aphrodisias Ancient City, which is on the UNESCO World Heritage List. The Karacasu district consists of two regions separated from each other by a tannery pit. These regions are Karşıyaka, the first, and Çarşıyaka, the next settlement. In both settlements, there are traditional houses with many local identities, some of which are under conservation. In the study, two basic methods were utilized to reveal the characteristics of traditional house doors. Within the scope of the study, doors of 60 houses were first photographed and technical drawings were made, and then an inventory form was formed to describe the features of the doors. In the inventory form, positions of doors in houses, their construction techniques, the number of wings, complementary elements (lock, hinge, knocker, ring, bolt), and their deterioration levels were discussed. Half of the selected 60 houses is from Karşıyaka, the first settlement, while the other half are from Çarşıyaka. The reason for including an equal number of doors from both regions is because there exist variations in the construction techniques of traditional houses between regions. To reveal the reflection of the differences in the doors, an equal number of doors from both regions were considered. As a result of the analyses, the current conditions of the traditional doors were analysed and the characteristic features of the region were compared according to the regions. It has been ascertained that there are variations in the construction techniques of the doors in both regions, and in general, most of the doors are sadly about to disappear. In this context, it is of great significance to analyse and record the current status of existing cultural heritage, to build cultural awareness in future generations, and to contribute to restoration works to be performed in the future.

Cultural Heritage, Traditional Turkish House Doors, Wooden Doors, Karacasu Doors, Protection Advice