Yazar : Veysel LİDAR
Türü : Özgün Makale
Baskı Yılı : Temmuz 2020
Doi Number : http://dx.doi.org/10.29228/ijiia.127
Sayı : 10
Dönem : 5.Cilt Haziran/Temmuz Yaz Dönemi
Tarih : 2019-07-02 22:41:29
ÖZET
Bu çalışmada Polonya kökenli Amerikalı yazar Jerzy Kosinski’nin 1970 yılında yayımlanan “Being There” adlı romanı ve bu romandan hareketle 1979 yılında çekilen ve ülkemizde “Merhaba Dünya” olarak göste-rime giren sinema filmi, medyalararasılık bağlamında ele alınacaktır. Söz konusu çalışmada bir aktarım aracı olarak sinemanın ve edebiyatın rolüne değinilmesi ve edebi metindeki unsurların sinemaya aktarımı üzerinde durulması amaçlanmaktadır.
Yayımlandığı dönemde büyük ses getiren ve önemli bir politik alegori olarak nitelendirilen “Being There” romanında çeşitli tesadüflerle toplumda mevki kazanan bir bahçıvanın öyküsü anlatılmaktadır. Aynı ro-mandan uyarlanan sinema filmi de beğeniyle karşılanmış ve çeşitli dallarda ödül kazanmıştır. Bir anlamda döneminin eleştirisi yapan bu iki eser bu yönleriyle de önemlidir.
“Being There” romanında anlatılan karakter hayata dair bilgilerini televizyondan alan bir karakterken, ki-tapta öne çıkan özellik söz konusu karakterin Kosinski’nin tabiriyle “videot” olmasıdır. Film versiyonunda ise ana karakter olan Chance yine televizyonun güdümünde olmakla birlikte dönemin siyasi yapısına karşı özündeki yapısıyla muhalif kalan bir çiçek çocuk imajı çizmektedir. Bu noktada Kosinski’nin romanla film arasındaki sürede oluşturduğu kahramanına bakışının değiştiğini söylemek ve bu değişikliğin altında çeşitli nedenlerin yattığını iddia etmek mümkündür. Söz konusu sürede Kosinski’nin televizyona bakışı ve Ameri-kan siyasetindeki değişiklikler söz konusu farklılıklarından nedenidir.
Çalışmada Ersel Kayaoğlu’nun medyalararasılık bağlamında uyarlama filmlerin irdelenmesine yönelik olarak geliştirdiği yaklaşım ve film çözümleme adımları kullanılacaktır.
Bu bağlamda bu iki metinden hareketle edebiyat ve sinema disiplinlerinin ilişkisine değinilecek ve yazar-yönetmen perspektiflerinden eserin işlenişi değerlendirilmeye çalışılacaktır. Bu çalışmayla edebiyat uyarla-ması filmlerin değerlendirilmesinde ülkemiz için yeni bir yaklaşım olan medyalararasılık düşüncesinin geli-şimine ve yaygınlaşmasına bir katkı sunulmaya çalışılacaktır.
Anahtar Kelimeler
Being There, Jerzy Kosinski, Edebiyat, Sinema, Medyalararasılık