Yazar : Yasemin ÇELİK
Türü : Özgün Makale
Baskı Yılı : Aralık 2018
Doi Number : http://dx.doi.org/10.29228/ijiia.5.52
Sayı : 5
Dönem : 3. Cilt
Tarih : 2018-06-08 22:07:34
ÖZET
Bu çalışmada, Osmanlı Türkçesi dönemindeki bağlama gruplarının sıra dışı imlâsı üzerinde durulmuştur. Bilindiği üzere Arap harfli metinlerde bağlama grubu yapılırkensözcüklerin arasına genellikle bir “ﻭ”harfi eklenir ve bu harfi, Arap harfli metinlerdenLatin harflerine aktaran araştırmacılar, ünlüyle biten sözcüklerden sonra “vu/vü”, ünsüzle biten sözcüklerden sonra ise u/ü biçiminde okumayı tercih etmişlerdir. Ancak Osmanlı Türkçesi döneminde bu genel görünümün dışında bazı metinlerde bağlama gruplarının yazımıyla ilgili sıradışı durumlar da dikkati çekmektedir. Metin yazarının eğitim durumu ve metin türleri, imlâ konusunda farklı uygulamaları da beraberinde getirebilmektedir. Bu çalışmada bağlama gruplarının imlâsı, cönk yazarlarının cönk metinlerindeki uygulamaları bakımından ele alınmıştır. Söz konusu metinlerde, bağlama gruplarının bazen “ﻭ” harfi ile bazen de “ﻯ” harfi ile yazıldığı görülmektedir. Çalışma malzemesini 19.yüzyılaait, hem sözlü dilin hem de yazı dilinin özelliklerini büyük oranda yansıtan iki cönk metni oluşturmaktadır. Bu metinler, Milli Kütüphane kayıtlarında bulunan 51 ve 151 numaralı cönk metinleridir. Bu çalışmada,bağlama gruplarının imlâ özellikleri incelenirken, metinlerde geçen ve genel imlâ eğilimi dışında bir özellik göstermeyen bağlama grupları değerlendirilmemiş; Osmanlı Türkçesinin “bilinen” imlâsının dışında kalan kullanımlar yani “ﻯ” ile yazılanlar üzerinde durulmuştur. Çalışmada bağlama grupları ile ilgili tespitler, dönemin imlâ uygulamaları hakkında olduğu kadar sözlü dil özellikleri hakkında da fikir/bilgi edinilmesine olanak sağlamaktadır.
Anahtar Kelimeler
Cönk, Osman Türkçesi, bağlama grupları, imla, konuşma dili.