Author : Defne BOZBIYIK - Mustafa GÜRGÜLER
Type : Derleme
Printing Year : Aralık 2023
Doi Number : http://dx.doi.org/10.29228/ijiia.213
Number : 17
Term : 8. Cilt Kasım/Aralık Kış Dönemi
Date : 2023-11-26 20:20:01
ABSTRACT
İnsanın toplum içinde yer alabilmesi ve aynı zamanda sosyal statüsünü ve kişilik özelliklerini ortaya koyabilmesi için giyinmesi gerekmektedir. Bu özelliği ile insan, doğadaki diğer canlılardan ayırılmaktadır. Toplumun bir parçası olan beden, giysi aracılığıyla dış dünyayla iletişim kurmakta ve onunla bütünleşmektedir. Günlük kullanım eşyasının sanat eserine dönüşebilmesi ise, sanatta kavramsal anlayışın benimsenmesiyle mümkün hale gelmiştir.
1970’lerde ortaya çıkan giyilebilir sanat hareketi, sosyal, kültürel ve sanatsal değişimlerin etkisiyle birlikte şekillenmiştir. Feminist sanat hareketinin de yükselişte olduğu bu dönemde çoğunluğunu kadınların oluşturduğu grup, giyilebilir tekstil ürünlerini sanatsal bir bakış açısıyla yorumlamışlardır. Modanın kadın için bir tuzak olduğunu düşünen feminist duyarlılığa sahip sanatçılar, modayla mesafelerini açarken “kadın işi” olarak görülen işleri yüksek sanat olarak bağlamsallaştırmışlardır. Bu sebeple eserler sunumlarında bir resim veya heykel gibi bedenden ayrı konumlandırılmıştır. Ancak paradoksal bir şekilde, modanın sanata daha da yaklaşması giyilebilir sanat ile moda arasında sınırların bulanıklaşmasına neden olmuştur. Kavramsal yaklaşımın farklı disiplinlere açık yapısı içinde çağdaş sanat kavrayışı giysi formunu, giyilebilir sanatın ilk ortaya çıkış biçimdeki emeğe dayalı bir estetik kaygı arayışından çıkararak kavramsal içeriğin aracı haline getirmiştir. Bedene ilişkin sanatçının yansıtmak istediği kavramsal problemler giysiyle ifade edilmiştir. Bugün giyilebilir sanat 1970 ruhunu yitirmiştir ancak lif sanatı, moda, mixed media art ve sanat alanlarında giysi, sanatsal ifadenin bir aracı olarak kullanılmaya devam edecektir.
Giyilebilir sanat ve modanın ortak paydasındaki giysinin, sanatsal anlatım ve iletişim aracı olarak kullanılması ve bu alanların birbirleriyle olan ilişkileri literatür taranarak, örneklendirilmiştir.
Keywords
Beden, Giyilebilir Sanat, Giysi, Kavramsal Giysi, Sanatsal Giysi