Farklı tezler olsa da camın ilk kullanımı kesin olarak bilinmemektedir. Doğada kaya kristal ve obsidyen olarak bulunan ve antik çağlarda ilkel aletlerin yapımında kullanıldığına dair bulguların yanı sıra insanlık tarihinin bilinen en eski el sanatlarından biri olarak günümüze kadar ulaşabilen örnekleri vardır. Kırılganlığı ve dayanıklı bir malzeme olmayışı, bozulmadan varlığını koruyamaması ve yok olması, onun hakkında geçmişten günümüze ulaşan bulguların azlığına neden olmaktadır. H.C. Beck’e (1934) göre; camın Mezopotamya’da başlayan serüveni; üretim, ürün ve teknik Sümerler’de boncuk, Mısır’da cam kap, Suriye’de üfleme çubuğunun keşfi ve bu keşfin Roma’ya ulaşması ile ustalık ve işlev olarak en üst seviyeye ulaşmıştır. Bizans’ la gündelik kullanımı yaygınlaşarak devam eden camın serüveni, Selçuklular’da camii ve medreselerin penceresi olurken, Osmanlılar’da ise özellikle İstanbul’un fethinden sonra cam üretimi ve işlenmesi bir meslek kuruluşu ve sanat olarak tarihteki yerini almıştır. Antik çağda, özellikle Mısır’da mücevher yapımında kullanılan ve Firavunlar tarafından değer verilen lapis –lazuli taşı çok kıymetliydi. Cam üretmenin altında yatan amacın; o sıralar çok sevilen ama Mezopotamya’da bulunmayan, uzak diyarlardan, Asya’dan özellikle de Afganistan’dan getirilmesi güç ve pahalı olan mavi lapis – lazulinin yerine geçecek mavi, ışıltılı bir malzeme üretmek olduğu bilim adamları tarafından düşünülmektedir. Anadolu’da; camın üretim ve kullanımına dair bu gelişim içerisinde yer alan en erken bulgular Hitit Başkenti (Hattuşaş) Boğazköy de bulunan boncuklar ve cam kaplardır. M.Ö.400 ile M.Ö. 100 arasında Roma İmparatorluğu sınırları içerisinde üretilen üfleme tekniği cam ürünlere bu bölgelerde rastlanmaktadır ve Anadolu’nun o dönemdeki cam üretimi ve kullanımındaki yerini göstermesi açısından önemli bir göstergedir. Cam ürünler, ait oldukları medeniyetlerin “Roma – Bizans –Bohemya - Beykoz” gibi simgesi olabilmeyi başarmış; ilk keşfinden itibaren her zaman önemini korumuştur Saraylarda zenginliğin ve ihtişamın göstergesi en değerli eşya olmuştur. Bunun belgesi niteliğindeki, Nakkaş Osman ve ekibince yapılan Surname-i Hümayun’da bulunan, minyatürlerde yerini almıştır. Osmanlı camcılığı ile ilgili yeterli kaynak bulunmayışı, bu minyatürleri önemli kılmış ve adeta birer belge haline dönüştürmüştür. Ancak son zamanlarda yapılan kazılarda elde edilen objeler (Sirkeci Kazıları gibi) bu anlamda daha çok ve gerçek verilere ulaşmamızı sağlamaktadır. Estetik yaklaşımlarla takı ve dekoratif süs eşyaları olarak tasarlanmış, boncuktan her türlü kaba ve gözlüğe, lambadan pencereye ve özellikle sanayi devriminden sonra endüstriyel üretimlerle insan-mekân-yaşam ilişkisinde hemen her alanda üretimi – kullanımı – tüketimi artarak gelişmiş ve modern çağın en önemli materyali olmuştur.

Anahtar Kelimeler: Hititler, Mezopotamya, Selçuklu, Osmanlı, Anadolu’ da Cam, Antik Cam, Hattuşaş, Boğazköy