Disiplinler arası çalışmalarda en çok etkileşimin görüldüğü alanlardan birisidir felsefe. Kökenlerini Yunanca’daki “telos” ile “logos” sözcüklerinden alan ve bir felsefe kavramı olan teleoloji de müzikal analizlere esin kaynağı olmuş, bir form analizi yaklaşımını doğurmuştur. Warren Darcy ve James Hepokoski müzikte rotasyonel formları açıklarken, belli tema ve formların teleolojik nitelikler gösterdiklerini dile getirirler. Bu sebeple çalışmada öncelikle rotasyonel formların ne olduğuna açıklık getirilmektedir. Rotasyonel form belli müzik öğelerinin oluşturduğu devirlerin tekrarına dayanan bir formdur. Bu basit açıklama başta rondo formunu akıllara getirse de aslında rotasyonel form çok daha geniş bir kavramdır. Zira devirlerin birbirlerinin aynısı olması gerekmemektedir ve aralarına farklı temaların girmesi gibi bir zorunluluk yoktur. Söz gelimi yedi kısımlı bir rondo rotasyonel yaklaşımda, AB - AC - AB' - A(Koda) şeklinde kendini gösteren dört rotasyonla açıklanabilmektedir. Bu yapıdan da anlaşılabileceği üzere her rotasyon, ortak olan bir "A" teması ile bunların yanına eklenen farklı bir bölümden oluşmaktadır. Rotasyonel yapılarda "teleolojik oluşum"dan söz edebilmek için ise rotasyonların, eserin sonunda hedeflenen bir amaca, bir "telos"a ulaşmaya yönelik işlevlerinin olması gerekir. Bu işlevlerden bahsederken yararlanılan güçlü kanıtlar, teleolojik oluşumun varlığına ilişkin kanaati arttırır. Gustav Mahler’in 6. ve Jean Sibelius’un 7. senfonileri teleolojik oluşumla da açıklanabilen iki eserdir. Çalışmada bu eserlere ilişkin literatürde yer alan analizlere yer verildikten sonra Sibelius’un eserinin analizi üzerinde bir tartışma gerçekleştirilmektedir. Böylelikle teleolojik oluşumun, felsefi temelleriyle birlikte, ne olduğunun açıklanabilmesi ve analiz sırasında hassas olunması gereken noktalara dikkat çekilmesi hedeflenmektedir.

Form Analizi, Rotasyonel Form, Müzikte Teleolojik Oluşum, Sibelius, Senfoni Nr. 7