Makam müziğimizde herhangi bir makamda kullanılması ön görülen ve belirli perdelerle tanımlanmış dörtlü ya da beşli aralıkları bölme yöntemine cins adı verilir. Tanımlanmış veya isimlendirilmiş olan bu cinsler, makamları tanımlamada kullanılan önemli bir dokudur. Cinsler yardımı ile perdeleri aynı olan makamlar birbirinden ayrılmaktadır. Makamsal müzik kuramında tanımlanan bu cinslerle birlikte dışında olanları halk melodilerinin içerisinde bulmak mümkündür. Bununla birlikte halk melodilerinde tespit edilen cinslerin farklı perdeler üzerinden de yapılandıkları ve örnekleri ile birlikte kullanıldığı görülmektedir. Buna rağmen örnekleri ile birlikte halk melodilerinde yer alan cinslerin bugüne kadar göz ardı edilip önemsenmemiştir. Makamsal müzik kuramına baktığımızda halk melodileri ayrı bir alan olarak ele alınmaktadır. Fakat makam müziğimiz içerisinde tanımlanan cinslerin her birinin halk melodilerinde karşılıkları bulunmaktadır. Bunun yanı sıra tanımlanan cinsler başlı başına kullanım biçimleri ile de yapıtlarda kendini göstermesi makam müziklerini aynı sınıflandırma içerisinde değerlendirmeye tabi kılmaktadır. Halk melodilerinde esas farklılık yapıtların herhangi bir kurama dâhil olmadan irticalen yapılmasından kaynaklandığı söylenebilir. Bu nedenle halk melodilerinde kullanılan cinslerin çeşitli olduğu ve birbirine yakın olsa da farklı perde değerlerini kullandığı tespit edilmiştir. Çalışmada temel alınan ise bugüne kadar kayıt altına alınmış ve Türkiye Radyo Kurumu (TRT) arşivlerinde yer alan yaklaşık dört bin üzeri türkü notasıdır. Bu yapıtlar içerisinde cins olarak değerlendirilebilecek yalnız dört ve beş perdenin kullanıldığı örnekler ele alınmıştır. Örnekler içerisinde birbirine benzer on sekiz adet cins tespit edilmiş olup bunun dışında kalan dörtlü ve beşli cinsler ayrıca değerlendirilmiştir.

Makam Müzikleri, Halk Müzikleri ve Cinsler

In our maqam music that predicted with specific pitch any maqam fourth or fifth interval division method is called genus (The types of mode). The types of modes have been identified or named which are an important tissue used to describe the maqam. With the help of these types of modes that is have pitches same maqams separated from each other. It is possible to find the ones outside of these types in folk melodies that defined in maqam music theory. İt is seen that the types identified in folk melodies are also constructed over different curtains and used with samples. Although, it is ignored that the types included in folk melodies have been reckon without so far. When we look at the maqam music theory, folk melodies are considered as a separate field. However, each of the types can be defined in our maqam music which has their counterparts in folk melodies. İn addition to identified types in their own way of use and manifest in the works that maqam music is evaluated within the same classification. It can be said that the main difference in folk melodies stems from the fact that works are made without being involved in any theory. For this reason, it is found that, the types used in folk melodies are varied and used different pitch values even though they are close to each other. This study focuses on approximately four thousand folk songs recorded so far and saved in the archives of Turkey Radio Corporation (TRT). In these works, only four and five curtains which can be considered as types are used. Eighteen similar species are identified in the samples and the others four and five types are evaluated separately.

Maqam Musics, Folk Musics, Type of modes