Cumhuriyetin ilanı ile birlikle her alanda uygulanan modernleşme hareketleri bağlamında 1928 tarihinde harf inkılabı gerçekleştirilerek Latin harflerini esas alan Türk alfabesi yürürlüğe konulmuştur. Bu nedenle Kasım 1928’de gerçekleştirilen harf inkılabından sonra yeni harflerle okuma yazma öğretmek amacıyla Halk Mektepleri, Halk Dershaneleri ve Gece Kursları Millet Mektepleri’ne dönüştürülmüş ve ülke genelinde topyekûn bir okuma yazma seferberliği başlatılmıştır. Erken Cumhuriyet dönemi eğitim seferberliğinin kültürel önemi o döneme ait resimlere de konu olmuştur. Bu resimlerde genellikle üniformaları içinde sağlıklı okul çocukları, okuma yazma dersi alan kadınlar ve oğlanlarla kızların eğitim ve Cumhuriyet idealleriyle tanıştıkları karma öğretim yapılan köy okulları tasvir edilmiştir. Söz konusu resimler yaşanan sürecin belgelenmesi açısından önem arz etmektedir. Bu bağlamda okuma yazma seferberliği teması her ne kadar birçok sanatçının eserlerine yansımış olsa da, amaçlı örnekleme olarak konuyla ilgili görece daha çok sayıda eser veren Şeref Akdik, Malik Aksel ve Cemal Tollu’nun 1928-1940 yılları arasında yaptıkları çalışmalar dikkate alınmıştır ve elde edilen bulgularla ilgili literatüre katkı yapılması amaçlanmıştır. Şeref Akdik’in Okuma Yazma Kursu/Millet Mektebi ve Mektebe Kayıt isimli çalışmaları, Malik Aksel’in İlk Mektep ve Yeni Mektep isimli çalışmaları, Cemal Tollu’nun ise Alfabe Okuyan Köylüler ve Bir Öğretmenin Portresi isimli çalışmaları araştırma kapsamında incelenerek değerlendirilmiştir. Değerlendirme sonunda ilgili sanatçılarının erken Cumhuriyet döneminde harf inkılabının benimsenmesi, yerleşmesi ve okuryazarlığın artırılması çabalarına, dönemin ideolojisine uygun bir anlayışla ortaya koydukları eserleri ile halkın okuryazarlığa özendirilmesi ve motivasyonunun artırılması açısından katkıda bulundukları ve aynı zamanda da dönemin eğitim anlayışını eserleri ile belgeledikleri anlaşılmıştır. Genel tarama modelinin kullanıldığı araştırmada nitel araştırma yöntem ve teknikleri kullanılmıştır. Araştırmada sanal ve basılı kaynaklardan literatür taraması yapılarak veriler toplanmıştır.

Şeref Akdik, Malik Aksel, Cemal Tollu, Türk Resmi, Okuma Yazma Seferberliği