Genel anlamda görme duyusu üzerine kurgulanmış olan grafik tasarımın amacı, verilmek istenen mesajın iki boyutlu veya üç boyutlu olarak algılanmasını sağlamaktır. Tarihsel süreç içerisinde grafik tasarımın amacı mesajı iletmenin yanı sıra özgün, estetik, sürdürülebilir ve evrensel tasarım anlayışıyla iletişim sağlayan bir dil olarak gelişmek olmuştur. Tasarımın dil olma niteliği ile daha geniş kitlelere hitap edecek şekilde oluşturulması grafik tasarımın hayatın içerisinde daha fazla varlık gösterebilmesini sağlamaktadır. Böylelikle görme duyusunu belirli oranda yitirmiş veya görme duyusu olmayan bireylerin mesajı algılaması ve tasarımı okuyabilmesi sağlanarak tasarım geniş kitlelerce erişilebilir hale gelmektedir. Bu bağlamda; görme duyusu dışında dokunma duyusunun aktif edilmesi ve tasarımda dokunma duyusunu tetikleyen tasarım öğelerine yer verilmesi mesajın akılda kalıcılığı ve hedef kitlesinin genişletilmesinde önemli bir etken olmaktadır. Tasarımda dokunma duyusunun aktif edilmesi Braille alfabesinin, dokunsal diyagramların ve dokunma duyusunu tetikleyen kabartma şekil, logo gibi ifadelerin kullanılmasıyla gerçekleşmektedir. Bu anlayışa hâkim tasarımlar, görebilen bireylerin dokunma duyusuyla birlikte tasarımı okumasıyla zihinlerinde mesajın kalıcılığını sağlarken, görme engelli bireyler için tasarımı okuyabilme ve mesajı algılayabilmeyi sağlamaktadır. Bu çalışmanın temel amacı; grafik tasarımda dokunma duyusunun aktif edilmesini sağlayan tasarım öğelerini erişilebilir tasarım anlayışı kapsamında anlatmak, yapılan dokunsal grafik tasarım örneklerini incelemek ve çözümlemek ve de grafik tasarım alanında erişilebilir tasarım anlayışını irdelemektir. Çalışma kapsamında grafik tasarımcıların görüşleri ve tasarım kuramları da dikkate alınarak tasarım örnekleri çözümlenmiştir.

Grafik tasarım, Dokunma duyusu, Braille alfabesi, Kabartma diyagramlar, Erişilebilir tasarım

Graphic design; being founded on the sense of sight, focuses on enabling the perception of the intended message in two or three dimensions. Aside from conveying the message, the purpose of graphic design has historically been to flourish as a language communicating via an original, aesthetic, sustainable and universal notion of design. The intrinsic nature of design as a language which has been composed in order to reach bigger masses permits graphic design to have a greater involvement in everyday life. The design has thus been made accessible to a wider populace by enabling visually impaired individuals to perceive the message and interpret the design. In this context, the stimulation of the sense of touch apart from the sense of sight and the inclusion of design elements triggering the tactile senses has been a critical factor for the memorability of the message and the broadening of its target audience. The activation of the tactile sense is achieved through the utilization of the Braille alphabet, tactile diagrams and of embossed shapes and logos triggering the sense of touch. Designs involving this approach; while allowing non-impaired individuals to read the design in collaboration with their sense of touch and thus endorse the permanence of the message, also give the visually-impaired the opportunity of reading and perceiving the message. The fundamental aim of this study is to depict the elements of design that allow the activation of the sense of touch within the context of accessible design, to examine existing tactile graphic design models and to study the accessible design concept in the field of graphic design. Throughout the study, examples of design have been analyzed in recognition of design theories and the opinions of graphic designers.

Graphic design, Tactile sense, Braille, Embossed diagrams, Accessible design