“İmparatorluk Çağı”, Eric Hobsbawm’ın tabiriyle artık yerini ulus devletlerin çağına bırakırken, yeniden keşfetme ve yeniden benimseme ilişkisiyle geçmiş ve şimdiki zaman arasında tınılar birleştiriliyordu. İnsanların kendilerini duygusal olarak uluslarıyla özdeşleştirmeleriyle birlikte siyasi açıdan harekete geçmeye hazır oldukları hissini pekiştiren anların bütünleşmesi milliyetçiliklerin kurgusunda başvurulan sembolik unsurların doğmasını beraberinde getirir. Mitler, ritüeller ve hatıralar tarihsellik üzerinden toplumsal gerçekliğe dönüşür. Kültürel unsurların aynı seste karar etmelerini sağlayacak repertuvarın en önemli ortak bilinç yaratan faktörüyse dildir. Dil ile birlikte kolektif hafıza ürünü olarak paylaşıla gelen gelenekler önceki nesillerin fiili varlığını tarihsel bilgi yaratma süreciyle devamlılık hissi oluşturacak şekilde bir söyleme dönüştürür. Dilin dışında milli marş ya da bayrak gibi unsurlar da bu bağları ve milli kimlik anlayışını güçlendirmekte yardımcıdır. Bir ulusun üyelerinin iç dünyasına en çok etki eden ideolojik kullanım ağına sahip araç müziktir. Çünkü müzik, kültürün ve siyasi bağlamda bir duygunun, tutumun ortak ilişkiler ağının birleştirici işaretidir. Bu yolla bağımsız ve gerçek bir geçmişe erişmek için “millilik” kavramı içinde mevcut seslerin içinden hakikat çıkarılacaktır. Balkanlarda, Ortadoğu’da ya da Doğu Avrupa’da politik ulus inşaları aynı zamanda kültürel inşa sürecine de dönüşecektir. Türkiye’deki süreç Osmanlı son yüzyılından Cumhuriyet’e uzanan tarihsel akış içinde biçimlenmiştir. Özellikle ideolog Ziya Gökalp’in ortaya koyduğu Türk müziğinin kökenine ait fikirler ateşli tartışmaları Cumhuriyet Türkiye’sinin gündemine taşımıştır. Söz konusu durum 1930’lu yılların siyasi evreninde kültürel bir konunun ne denli belirleyici olabildiğinin de işareti olmuştur. Bu makalede erken Cumhuriyet döneminde müzik ve milli kimlik arasındaki ilişkiye dair durum tarihsel müzikoloji perspektifinde sosyokültürel bileşimlerin yansımalarıyla ele alınacaktır.

Millilik, Cumhuriyet, Türk Müziği, Ulus, Ziya Gökalp

To borrow from Eric Hobsbawm, “Age of Empires” is now replaced by the age of nation states, while tones between the past and the present are combined with a motive for rediscovery and re-adoption. As people emotionally identify themselves with their nations, the merge of moments reinforce their readiness for political action leads to the emergence of symbolic elements associated with constructions of nationalism. Myths, rituals and mementoes become a social reality through historicity. Language, meanwhile, is a factor of collective consciousness of the repertory that will help cultural elements make decisions as a single voice. Language as well as traditions shared over time as a product of collective memory, turn into a discourse which creates a sense of continuation of the real existence of previous generations by way of creating historical knowledge. In addition to language, national anthem or flag also help consolidate this sense of national identity. Music is an instrument with an ideological use network that creates the highest influence in the inner worlds of members of a nation. This is because music is a unifying sign of culture, an emotion in a political context, an attitude and a network of common relations. In order to reach out to an independent and real past, truth will be derived out of the voices inside the concept of “national.” Construction of politic nations in the Balkans, Middle East or in Europe were to turn into a cultural construction process at the same time. The process in Turkey, meanwhile, was shaped in the historical continuum between the last century of the Ottoman Empire and the foundation of the Republic. In particular, the ideas about the roots of Turkish music as argued by ideologist Ziya Gökalp led to heated debates in Republican Turkey. The situation was also a sign of how decisive a cultural issue could be in the political climate of 1930s. The present paper will discuss the situation between music and national identity in early Republican period within a historical musicological perspective alongside effects of sociocultural syntheses.